Oyunlarda hepimizin başına gelmiştir… Tam rakibe nişan alırsınız, ateş etmek için tuşa basarsınız ama karakteriniz sizden bir saniye sonra tepki verir veya bir platform oyununda doğru zamanda zıplamanız gerekirken zıplayamazsınız. İşte bu sinir bozucu gecikmenin adı input lag (giriş gecikmesi). Kısaca sizin klavye, fare veya kontrol cihazınız ile verdiğiniz komutun, ekranda görünmesi arasında geçen süredir.
Bu süre ne kadar kısalırsa oyun o kadar akıcı ve „tepkisel“ hissedilir. Peki bu input lag nedir ve bu can sıkıcı gecikmeyi nasıl azaltırız?
Input Lag tam olarak nedir?
Input lag, genellikle internet gecikmesi, yani „ping“ ile karıştırılır. Ping, sizin bilgisayarınızın oyun sunucusuna veri gönderip alması arasındaki gecikmedir ve bu daha çok online oyunların sorunudur. Oysa input lag, tamamen sizin kendi sisteminizle, yani evinizdeki ekipmanlarınızla ilgilidir.
Farenin tuşuna basmanız, o sinyalin bilgisayara gitmesi, bilgisayarın bu komutu işlemesi (görüntüyü hazırlaması) ve monitörün o yeni görüntüyü size göstermesi… Tüm bu yolculuk zaman alır. Milisaniyeler (ms) ile ölçülen bu süre uzadıkça, oyun „ağır“ ve „çamur gibi“ hissettirmeye başlar. Özellikle rekabetçi nişancı (FPS), dövüş veya ritim oyunlarında, milisaniyelik farklar kazanmakla kaybetmek arasındaki o ince çizgiyi belirler.
Bu gecikmenin sorumluları kim?
Aslında input lag’in tek bir suçlusu yok. Bazen en büyük gecikme, görüntüyü bize ulaştıran son durak olan monitörden kaynaklanır. Özellikle „Oyun Modu“ (Game Mode) olmayan eski TV’ler, görüntüyü güzelleştirmek için (görüntü işleme, keskinleştirme vb.) arka planda ekstra işlem yaparlar ve bu da gecikmeye yol açar. Bilgisayar tarafında ise, V-Sync (Dikey Senkronizasyon) gibi ayarlar ekran yırtılmasını (screen tearing) önlese de kareleri senkronize etmek için beklettiğinden input lag’i ciddi şekilde artırabilir.
Yüksek grafik ayarları da ekran kartınızın görüntüyü hazırlamasını (render) zorlaştırır ve bu da gecikmeye eklenir. Hatta kullandığınız kablosuz fare veya klavye bile teknolojisi biraz eskiyse, kablolu olanlara göre küçük de olsa bir gecikme yaratabilir.
Input Lag azaltma yolları
Neyse ki bu input lag azaltma işlemi için yapabileceğimiz birçok şey var ve çoğu yazılımsal ayar ile çözülebiliyor. İlk durak her zaman ekranınız olmalı. Eğer bir TV’de oynuyorsanız, ayarlar menüsünden mutlaka „Oyun Modu“ (Game Mode) ayarını bulun ve açın. Bu mod, TV’nin yaptığı gereksiz tüm görüntü işleme özelliklerini kapatarak gecikmeyi ciddi oranda düşürür. Monitör kullanıyorsanız, monitörün kendi ayarlarından „Tepki Süresi“ (Response Time) ayarını en hızlı seçeneğine getirebilirsiniz.
Oyunun kendi grafik ayarları içinde input lag üzerinde en büyük etkiye sahip ayarlardan biri V-Sync (Dikey Senkronizasyon) seçeneğidir. Bu ayarı mutlaka kapatın. V-Sync, ekran kartınızın kare hızını monitörünüzün yenileme hızıyla eşitlemeye çalışır ve bu eşitleme işlemi ciddi bir gecikme yaratır. Eğer ekranda yırtılmalar yaşarsanız, V-Sync yerine (eğer ekran kartınız ve monitörünüz destekliyorsa) NVIDIA G-Sync veya AMD FreeSync teknolojilerini kullanmayı tercih edin. Bu teknolojiler, V-Sync gibi gecikme yaratmadan yırtılmayı engeller.
Grafik kartı ayarlarınız da çok önemli. NVIDIA Denetim Masası veya AMD Radeon Ayarları’na girerek „Düşük Gecikme Modu“ (Low Latency Mode) veya „Anti-Lag“ gibi özellikleri aktif hâle getirin. Bu ayarlar, ekran kartının komutları beklemeden, daha hızlı işlemesini sağlar. Ayrıca oyunlarda FPS’inizi (saniye başına kare sayısı) sınırlamamak da genellikle gecikmeyi azaltır çünkü sisteminiz ne kadar çok kare üretirse, sizin komutunuz o kadar hızlı bir kareye denk gelir.
Son olarak donanımlarınızı gözden geçirin. Mümkünse kablolu bir fare, klavye ve kablolu internet bağlantısı (Ethernet) kullanmak, kablosuz bağlantıların getirebileceği anlık gecikmeleri ve sinyal kesintilerini ortadan kaldırır.