Cebinizde nakit taşıma derdi olmadan, kredi kartı komisyonlarını düşünmeden diğer stresleri yaşamadan saniyeler içinde ödeme yapmak hızlı dijital ödeme sistemleri sayesinde gerçeğe dönüşmüş durumda. Brezilya da bu konuda en çok öne çıkan ülkeler arasında bulunuyor. Ülkedeki PIX isimli sistem, âdeta devrim yarattı.
Brezilya Merkez Bankasının önderliğinde kurulan bu sistem, sadece bir ödeme aracı değil, nakitsiz topluma geçişin en başarılı küresel örneklerinden biri hâline geldi. Peki PIX sistemi tam olarak nedir? Neden bu kadar önemli? Gelin anlatalım.
PIX nedir? Nasıl çalışır?
2020 yılında ülkede hayata geçirilen PIX, Brezilya Merkez Bankası tarafından kullanıma sunulan bir anlık ödeme ekosistemidir. Sistem 7 gün 24 saat çalışır ve işlemler ortalama 2-3 saniye içinde gerçekleşir. Üstelik bireysel kullanıcılar için işlemler genellikle tamamen ücretsizdir.
Kullanıcılar, telefonları yoluyla QR kodları, telefon numaraları gibi yöntemleri kullanarak istedikleri herhangi bir anda saniyeler içinde ödemeler yapabilir, para gönderebilir. Kullanımı da inanılmaz basittir. Bu sayede yaş fark etmeksizin ülke genelinde hızlı bir şekilde yaygınlaşmayı başarmıştır.
Zorunlu hâle getirildi, başka sistemlerin gelmesi engellendi
Dünyada pek çok anlık ödeme uygulaması özel şirketler tarafından geliştirilirken, PIX bizzat devletin merkez bankası tarafından yaratıldı. Brezilya Merkez Bankası, 500.000’den fazla müşterisi olan tüm finansal kurumların PIX sistemine entegre olmasını zorunlu kıldı. Bu, bankaların „Biz kendi sistemimizi kullanacağız.“ diyerek pastadan pay kapmaya çalışma ihtimalini ortadan kaldırdı.
Bu zorunluluk sayesinde sistem hayata geçtiği ilk gün, ülkedeki banka müşterilerinin neredeyse tamamı otomatik olarak PIX kullanıcısı adayı oldu. Bankalar arası rekabet, ödeme altyapısında değil, PIX üzerinden sunulan ek hizmetlerde yaşanmaya başladı.
QR kodlar, güvenlik
PIX’in en çarpıcı özelliklerinden biri de QR kod entegrasyonudur. Brezilya sokaklarında gezerken, plajdaki seyyar satıcıların boynunda veya küçük büfelerin camında bir QR kod görmeniz çok olasıdır. Satıcılar, pahalı POS cihazları kiralamak veya yüksek kredi kartı komisyonları ödemek zorunda kalmadan, sadece bir kağıda bastıkları QR kod ile ödeme alabilirler. Müşteri, bankacılık uygulamasını açar, QR kodu okutur ve ödemeyi onaylar. Para, anında satıcının hesabına geçer.
Bu teknoloji, aynı zamanda nakit paranın getirdiği güvenlik risklerini de ciddi oranda azaltır. Brezilya, bilindiği üzere sokak suçlarıyla ünlü bir ülke. Bu yüzden de nakit taşımak ciddi anlamda tehlike oluşturabiliyor. Nakitsiz bu tarz bir teknoloji de insanların işine yarıyor.
Brezilya’nın PIX sistemi, doğru teknoloji doğru regülasyonla birleştiğinde nelerin başarılabileceğinin canlı bir kanıtı. Devlet, özel sektörü ortak bir standartta buluşmaya zorlayark parçalanmış ödeme sistemlerinin yarattığı kaosu bitirdi ve kullanıcı dostu, evrensel bir çözüm yarattı. PIX’in diğer ülkelere ilham olabileceğini söylememiz mümkün.