Japonya’ya gidenlerin veya Japon kültürüyle ilgilenenlerin aklına takılan en ilginç sorulardan biri tuvaletlerin neden bu kadar teknolojik olduğu yönünde. Tuvalete gireni müzikle karşılayan, kapağı otomatik açılan, ısıtmalı oturağı olan ve onlarca düğmeye sahip bu „akıllı tuvaletler“ hepimizi şaşırtıyor.
Fakat aslında bu durum Japonların teknoloji merakından çok daha derinlere, kültürel alışkanlıklarına ve hijyen anlayışlarına dayanıyor. Aslında o karmaşık kumanda paneli, Japonların konfora ve temizliğe verdiği önemin somut bir kanıtı.
Kusursuz hijyen anlayışı
Japon kültüründe „temizlik“ ve „hijyen“ kavramları, Batı’daki anlayıştan çok daha farklı ve önemlidir. Şinto inancından gelen köklü bir „arınma“ kültürü vardır. Bu kültürde, kirlilik sadece fiziksel değil, aynı zamanda ruhsal bir ağırlık olarak görülür. Bu bakış açısı nedeniyle tuvalet kâğıdıyla yapılan temizlik, Japonlar için tam anlamıyla „yeterince temiz“ sayılmaz.
Suyla yapılan temizliğin (taharetin) çok daha hijyenik ve sağlıklı olduğuna dair güçlü bir inançları var. İşte 1980’lerde tazyikli suyla temizlik yapan bu elektronik klozet kapakları piyasaya çıktığında, halk tarafından hızla benimsenmesinin ana nedeni bu hijyen arayışıdır.
Kendilerine özgü misafirperverlikleri: „Omotenashi“
Japonya’da „Omotenashi“ adı verilen dünyaca ünlü bir misafirperverlik felsefesi bulunur. Bu felsefe, bir misafirin veya müşterinin ihtiyaçlarını o daha dile getirmeden anlayıp karşılamayı ve ona kendini özel hissettirmeyi hedefler.
Evlerde, otellerde, restoranlarda ve hatta umumi alanlardaki teknolojik tuvaletler, bu „omotenashi“ anlayışının bir yansımasıdır. Kışın soğuk bir günde sizi ısıtılmış bir klozetle karşılamak, tuvalet seslerini bastırmak için „mahremiyet müziği“ (Otohime) çalmak ve kötü kokuları anında yok eden koku giderme sistemleri, tamamen kullanıcının konforunu ve mahremiyetini düşünen ince detaylardır.
Teknoloji devrimi hayatlarına doğrudan yansıdı
Japonya’nın İkinci Dünya Savaşı sonrasında yaşadığı hızlı teknolojik ve ekonomik atılımı da göz ardı edemeyiz. Ülke, otomotivden elektroniğe kadar her alanda verimliliği ve yeniliği (inovasyonu) hayatın merkezine koydu.
Japon mühendisler, mevcut bir ihtiyacı (hijyen ve konfor) en verimli ve en ileri teknolojiyle çözmek için yola çıktılar. Tuvaletler de bu inovasyon yarışından payını aldı. Başlangıçta maliyetli ve fazlasıyla lüks olduğu düşünülse de zamanla bir statü sembolü olmaktan çıkıp yaşamın bir standardı hâline geldi. Enerji tasarruflu modlar, kendi kendini temizleyen nozullar ve su tasarrufu sağlayan sistemler, Japonların teknolojiyle verimliliği nasıl birleştirdiğinin güzel bir örneği.
Günümüzde standart hâline geldi
Bugün Japonya’da yeni yapılan evlerin çok büyük bir kısmında bu akıllı tuvaletler standart donanım olarak sunulmakta. Bu durum teknolojik tuvaletlerin artık bir tercih değil, beklenen bir norm olduğunu gösteriyor.
Halk sağlığı açısından da suyla temizliğin bazı enfeksiyon risklerini azalttığı ve daha sağlıklı olduğu yönündeki genel kanı, bu cihazların kullanımını daha da yaygınlaştırdı. Japonlar için bu tuvaletler, günlük yaşam kalitesini doğrudan artıran, hijyeni ve konforu birleştiren vazgeçilmez birer yardımcı hâline gelmiş durumda.