Son yıllarda telefonunuzdaki uygulamaların sadece mesajlaşmak veya fotoğraf beğenmek için olmadığını fark etmişsinizdir. Elon Musk’ın X’i (eski adıyla Twitter) ödeme altyapılarını kuruyor, Apple ise yüksek faizli tasarruf hesaplarıyla Wall Street bankalarına kafa tutuyor. Peki, asıl işi teknoloji ve yazılım olan bu şirketler neden yüz milyarlarca doları yönetmeye ve adeta birer „banka“ olmaya çalışıyor?
Cevap sandığınızdan çok daha derin ve stratejik. Mesele sadece işlem ücretlerinden para kazanmak değil; asıl hedef, hayatınızın her alanını kontrol eden bir „ekosistem“ yaratmak. Geleneksel bankaların hantal yapısından sıkılan kullanıcıları kendi dijital dünyalarına hapseden teknoloji devleri, finansal verilerinizi „yeni petrol“ olarak görüyor. İşte Apple, Google ve X gibi devlerin bankacılık hamlelerinin perde arkası.
„Süper uygulama“ rüyası ve WeChat modeli:
Çin’de yaşayan birinin evden çıkarken cüzdan almasına gerek yoktur, çünkü WeChat vardır. Mesajlaşmadan yemek siparişine, fatura ödemeden kredi çekmeye kadar her şey tek bir uygulamadan yapılır. İşte Batılı teknoloji devlerinin, özellikle de Elon Musk’ın X ile yapmaya çalıştığı tam olarak bu.
Musk, X’i sadece bir sosyal medya platformu olmaktan çıkarıp, kullanıcıların tüm finansal hayatını yönetebileceği bir „her şeyin yygulaması“ hâline getirmeyi hedefliyor. 2025 yılı itibarıyla ABD’de alınan ödeme lisansları, X’in kullanıcılar arasında para transferi yapabilmesinin önünü açtı. Amaç basit: Siz uygulamadan hiç çıkmayın, paranızı da burada harcayın, veriniz de burada kalsın.
Veri, onlar için yeni petrol: Harcamalarınız sizi ele veriyor!
Teknoloji şirketleri için en değerli varlık „veri“dir. Google veya Meta sizin ne arattığınızı biliyor olabilir ancak paranızı nereye harcadığınızı bilmek, reklamcılık dünyasının kutsal kasesidir.
Eğer bir teknoloji şirketi sizin bankanız olursa hangi kahveyi içtiğinizi, ayda ne kadar kıyafet harcaması yaptığınızı veya tatile nereye gittiğinizi kuruşu kuruşuna bilir. Bu finansal veriler, size gösterilecek reklamların nokta atışı olmasını sağlar. Yani bankacılık hizmeti aslında size daha fazla ürün satmak için kullanılan devasa bir veri toplama aracıdır. Geleneksel bankalar bu veriyi sadece kredi notu için kullanırken, teknoloji devleri bunu yaşam tarzınızı analiz etmek için kullanır.
Ekosisteme hapsolmak: Apple örneği
Apple’ın Goldman Sachs ile ortaklaşa sunduğu „Apple Card“ ve yüksek faizli tasarruf hesabı, bu durumun en net örneğidir. Eğer paranız Apple’ın tasarruf hesabındaysa, kredi kartınız Apple Card ise ve tüm ödemelerinizi Apple Pay ile yapıyorsanız, bir sonraki telefonunuzun Android olma ihtimali neredeyse sıfırdır.
Finansal hizmetler, kullanıcı sadakatini artırmanın en güçlü yoludur. Bir sosyal medya uygulamasını silebilirsiniz ama banka hesabınızı değiştirmek zahmetlidir. Teknoloji devleri, „gömülü finans“ adını verdikleri bu yöntemle sizi kendi ekosistemlerine kilitler. Artık sadece bir iPhone kullanıcısı değil, finansal varlığı da Apple’a bağlı bir müşteri olursunuz.
Sizce teknoloji şirketlerine paranızı emanet etmek güvenli mi, yoksa geleneksel bankalar hâlâ daha mı mantıklı? Yorumlarınızı bekliyoruz!