Otomatik vites arabanızda marşa bastınız, vitesi ‘D’ konumuna aldınız ama o da ne? Araba sanki arkadan biri tekme atmış gibi sarsıldı. Otomatik vites vuruntu sorunu, sürüş konforunu baltalayan ve cüzdanınızı tehdit eden en can sıkıcı durumlardan biridir.
Genellikle „geçer“ denilerek ertelenen bu sarsıntılar, aslında şanzımanınızın imdat çığlığı olabilir. Peki bu vuruntu neden kaynaklanıyor ve başınıza ne kadar büyük bir masraf açabilir? Gelin sanayi jargonuna boğulmadan en yaygın sebeplere yakından bakalım.
Otomatik şanzıman neden sarsıntılı vites değiştirir?
Otomatik şanzımanlar, binlerce parçadan oluşan, mühendislik harikası ama bir o kadar da hassas sistemlerdir. Vuruntu dediğimiz olay, genellikle basınç kaybı veya mekanik aşınmadan kaynaklanır. İşte servise gittiğinizde ustanın size sayabileceği muhtemel sebepler:
Şanzıman yağının (ATF) ömrünü tamamlaması
Listemizin ilk sırasında her zaman şanzıman yağı bulunur. Otomatik şanzıman yağı, sadece parçaları yağlamakla kalmaz, aynı zamanda vites geçişlerini sağlayan hidrolik basıncı da oluşturur. Yağ kirlendiğinde veya seviyesi düştüğünde basınç azalır ve vites geçişlerinde vuruntu kaçınılmaz olur.
Tork konvertörü arızaları
Teknik terimlere çok girmeyelim ama bunu bilmenizde fayda var. Tork konvertörü, motorun gücünü şanzımana ileten, bir nevi debriyaj görevi gören parçadır. Eğer bu parçada kaçırma veya kanatçıklarında bir hasar varsa araç özellikle kalkışlarda ve vites değişimlerinde titreme ve vuruntu yapar.
Solenoid valf (beyin) sorunları
Şanzıman beyni, yağın nereye gideceğine karar veren komuta merkezidir. Solenoid valfler ise bu emirleri uygulayan küçük musluklardır. Bu valfler tıkanırsa veya bozulursa vites geçişi zamanında yapılamaz ve araç „küt“ diye vitese geçer. Genellikle bilgisayarlı arıza tespit cihazında (OBD) kendini hemen belli eder.
Şanzıman kulaklarının kopması
Bazen sorun şanzımanın içinde değil, onu tutan parçalardadır. Motor ve şanzıman kulakları, titreşimi emen kauçuk parçalardır. Bunlar zamanla yırtılırsa vites her değiştiğinde metal metale vurur ve siz bunu vuruntu sanarsınız. Maliyeti en düşük arıza sebeplerinden biridir.
Dikkat edilmesi gerekenler tablosu:
Belirti
Olası Neden
Aciliyet
Vitese atınca „küt“ sesi
Şanzıman kulağı / Aks boşluğu
Orta
Rampa yukarı titreme
Tork konvertörü
Yüksek
Vites geçişinde boşa çıkma
Balata sıyırması / Yağ basıncı
Çok Yüksek
Sadece soğukken vuruntu
Yağ seviyesi / Viskozite
Orta
Otomatik vites vuruntusu, „radyonun sesini açınca geçen“ sorunlardan değildir. Erken teşhis, fiyatı dudak uçuklatan şanzıman revizyonundan sizi kurtarır.