Peki otomobillerde uzun süredir görmeye alıştığımız bu ESP sistemi, devreye girdiğinde tam olarak ne yapıyor da aracın savrulmasını engelliyor?
Temelden başlayalım; ESP tam olarak ne?
ESP, ‘Electronic Stability Program’ yani ‘Elektronik Stabilite Programı’ anlamına geliyor. Farklı markalarda DSC, VSA, ESC gibi isimlerle de anılıyor. Aslında arabalarda görmeye çok alışık olduğumuz ABS (Anti-lock Braking System) ve TCS (Traction Control System) üzerine inşa edilmiş bir teknoloji.
ESP’nin temel görevi, aracın savrulmasını engellemek.
Yukarıda da bahsettiğimiz gibi ani şerit değişimlerinde, ıslak veya buzlu zeminde viraj dönerken, ani direksiyon manevralarında devreye giriyor. Bazı otomobillerde tamamen, bazılarında da kısmen kapatılabiliyor.
Peki ne yapıyor da arabanın kaymasını önlüyor?
ESP, tek başına çalışan bir sistem değil. Birçok sensörün birlikte çalışmasıyla görev yapıyor. Bunların arasında direksiyon açı sensörü, dönüş sensörü, tekerlek hız sensörü ve fren basınç sensörü yer alıyor.
Sistem, sürücünün niyeti ile aracın gerçek hareketini karşılaştırıyor.
Eğer aracın kaymaya başladığını algılarsa, çok hızlı bir şekilde belirli tekerleklere ayrı ayrı fren uyguluyor. Araç ön tarafıyla dışa doğru kayıyorsa içteki arka tekerleğe, araç arka tarafıyla savruluyorsa da ön tekerleğe fren yaparak açının korunmasını sağlıyor. Yani işleyiş tam olarak şöyle:
Sensörlerden gelen veriyi karşılaştırma → gerekirse tek tek tekerleğe fren uygulama → motor gücünü azaltma
Tabii ki bunlar saniyeler içinde gerçekleşiyor.
ESP sadece frenlere değil, motorla ve farklı sistemlerle de iletişim hâlinde.
Sistem kayma tespit edildiğinde gaz kelebeğini elektronik olarak kısabilir ve yakıt püskürtmesini azaltabilir.
Günümüzde ESP sadece fren ve motorla birlikte değil, yokuş kalkış desteği, adaptif cruise control gibi farklı teknolojilerle de birlikte çalışıyor.