AKP-MHP iktidarının taktığı iki konu var. Yanlış oldu, özür. Bu iktidarın taktığı çok konu var fakat kadın hakları meselesinde özellikle ısrarlı oldukları iki ayrı konu var.
Bir, ille de “3 çocuk, 5 çocuk yapın”.
İki, “aman boşanmayın, boşanırsanız da kadınlar siz başınızın çaresine bakın. Nafaka istemeyin. Nafaka dediğimiz şey süresiz değil zaten de bize bağlı medya öyle anlatıyor ki ‘erkeklere yapılan bu haksızlığa, erkeklerin mağduriyetine’ daha çok kişi destek versin.”
Elbette direkt böyle denmiyor, fakat teoride planlanan hukuksal değişimlerin kadınların hayatına yansıması pratikte buna benzer oluyor.
İlk konuda, çocuk meselesi yani, kreş olmaması, ekonomik zorluklar derken o kadar çok anlattık ki “Kadınlar çalışırken ekonomik olarak bu bir gerçek, çocuklara kim baksın” dediğimiz için herhalde “Aile Yılı” ilan eden Erdoğan Aile Yılı’nın en tepesindeki baba figürü gibi evin diğer erkeklerine bir nevi „baba“ gibi tatlı – sert kızdı.
25 Kasım’daki konuşmasında, şöyle dedi:
“Dijital dünyadan doğan tehditler artarken çocuklara kol kanat germek sadece annelerin değil babaların da birincil görevidir. Hayatı paylaştığımız eşlerimize daha fazla destek olmamız gerekiyor. Babalardan eşlerine daha fazla yardımcı olmalarını, daha fazla yük almalarını istirham ediyorum.“
O buyurunca erkekler de koşa koşa gitti çocuklara baktı. Öyle olmadı elbette o gün Türkiye’nin farklı noktalarında erkeler kadınları yine yaraladı, öldürdü.
Geçen günlerde gittiğim 15. Uluslararası Suç ve Ceza Filmleri Festivali’nde Hukukçu Turgut Tarhanlı’nın dediği gibi zamanlar. Olgular olaylar öyle karışmış ki hakikate ne olmuş artık kimse bilmiyor.
Sonraki akşam izlediğim „2+2=5 Orwell“ filmindeki gibi bir dönem. Doğruyu da hakikati de olguların veya olayların değil o dönemin güçlüsü kimse onun / onların belirlediği bir dönem.
İktidarın 11. Yargı Paketi de az önce saydıklarımla ilgili. Doğrular ne? Toplum yararı var mı? Kadınlar açısından yansıması nasıl olur? Kadınların yararına hizmet ediyor mu bu değişiklikler? Birbiri ile karışmış, karıştırılmış.
Nafaka hakkına saldırı
Mesela, Nafaka düzenlemesi Mart ayından sonra Meclis’e sunulacak. Teklifle nafakada evlilik süresi dikkate alınacak.
KADINLARIN GÜNDEMİ/EVRİM KEPENEK
Nafaka Hakkımızdan Vazgeçmeyiz…
15 Mart 2020
Dikkat ederseniz “süresiz nafaka kaldırılacak” demiyorum. Süresiz nafaka yok. Taraflardan biri nafaka bağlandıktan sonra başvuru yapıp misal “Şirketim battı nafakamı ödeyemiyorum” deyip değişiklik isteyebiliyor. Yeni düzenlemeye göre (henüz taslak), 3 yıl evli kalanlara 5 yıl, 5 yıl evli kalanlara 7 yıl nafaka verilmesi planlanıyor.
Boşanmalarda ise velayet ve mal paylaşımı gibi konuların ayrı dava açılması da 11. Yargı Paketinde.
Basına yansıyan bilgilere göre, belirli bir yaşın ardından boşanan kadınların hayata katılımının nafaka ya da belirli bir gelir kalemi olmaksızın kolay olmayacağına dikkat çekiyor.
Bu kapsamda nafakası sona eren kadınlar için Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın sosyal yardımları devreye alması seçeneği de çalışmanın içinde.
Nafakanın kesilmesi durumunda devlet desteği sağlanacaksa, bu desteğin yeterli olup olmayacağına dair belirsizlikler kadınlar için büyük risk.
Resmî yardımlar kapsamlı görünse de herkesin bu yardım programlarına erişimi ya da yardımın yeterliliği konusunda kritik sorular var, özellikle nafaka hakkı kısıtlandığında.
Tam bu nokta “İhtiyaç sahibi” olmak kriteri, gelir testi, aile durumu, ev durumu gibi değişkenlere dayanıyor. Bu da pek çok kadının yardım alamamasına ya da yardımın yetersiz kalmasına yol açacaktır.
Çocukların çalışırken öldüğü, okullarda çocuklara ücretsiz yemeklerin verilemediği, daha geçen yıl İzmir’de beş çocuğun annesi iş ararken öldüğü memlekette, devlet boşanan kadınlara sosyal yardım yapacak.
Bunun pek bir gerçekliği yok, kabul edelim.
Ha bir de paketin öngördüğü “boşanma davalarının hızlandırılması” ve „arabuluculuk“ gibi öneriler, başlangıçta olumlu gibi görünse de, şiddet gören kadınlar açısından ciddi bir tehdit.
Şiddet gören kadınlar, boşanma sürecinde karşılaştıkları psikolojik baskılar ve ekonomik bağımlılık nedeniyle boşanma kararını almakta zorluk çekerler.
Tam da bu noktaya gelelim, böyle düzenlemeler, boşanma süreçlerini hızlandırma adına, kadının şiddetle mücadele etmesini zorlaştırabilir ve şiddet gördüğü evde kalmak zorunda bırakılabilir.
Düzenleme resmen kadınlara, “arabulucu süreci ile uğraşacağına git şiddet görmeye devam et” diyor.
Peki kadınların velayet hakkı ?
Bu da benin taktığım ve araştırma yaptığım bir konu. Boşanmış kadınların en çok mücadele ettiği konulardan biri.Velayet hakkı. Eğer boşanma ve diğer maddi davalar ayrı yürütülürse, kadınlar iki ayrı dava süreciyle karşı karşıya kalabilir. Çocukların velayeti, ekonomik durum ve nafaka ile ilişkili olarak daha karmaşık bir hale gelebilir. Bu durum, kadınların hem çocuklarıyla ilgili haklarını savunmalarını hem de nafaka gibi maddi güvence sağlamalarını daha da zorlaştırabilir.
Düzenlemenin kadınlara yansımasını say say bitmez. Takipteyiz.
İki güzel haber de vereyim. Bu yıl iki kentte Bingöl ve Konya’da kadınlar ilk kez 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele Günü’nde sokakta eylemdeydi.
25 Kasım’ın arkasından
Görsel betimleme: Görüntüde bir grup kadın, bir panel veya toplantı etkinliğinde yer alıyor. Etkinlik, Kadın ve Aile Hizmetleri Müdürlüğü tarafından düzenlenen bir buluşma gibi görünüyor. Arka planda, „Kadın ve Aile Hizmetleri Müdürlüğü“ ve „Kadın Dayanışması Yaşatır“ gibi ifadelerin yer aldığı bir afiş bulunuyor.
25 Kasım Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele Günü, biz gazeteciler için de olağanüstü yoğunlukta geçer. Şikayet yok. Öyle bir dönem ki yazdıkça yazmak, konuştukça daha çok konuşmak istersiniz. Biraz da bu yüzden “Kadınların Gündemi” bu hafta sizinle daha yeni buluştu.
Mesela, bianet’te bu yıl “Kadınlar birlikte aşıyor” başlığıyla bir dosya hazırladık. Okumak isteyenlere hatırlatmış olayım.
25 Kasım: Kadınlar Birlikte Aşıyor
17 Kasım 2025
25 Kasım bizim için sadece haber üretmek değil, toplumsal cinsiyet odaklı haberciliğin dilini, sınırlarını, ilkelerini yeniden gözden geçirdiğimiz en çok da öğrenmeye devam ettiğimiz bir süreç.
Bu yüzden geçtiğimiz hafta üniversitelerden belediyelere pek çok etkinlikte kadınlarla, gençlerle, gazetecilerle bir araya geldim.
Davet edenler her seferinde “sizden öğreniyoruz” diyerek ağırlıyor fakat inanın gerçek tam tersi: Ben her panelden başka bir bilgiyle, başka bir hikâyeyle, başka bir güçle çıkıyorum. Özellikle gençlerin katılımı… tek kelimeyle muazzam. „Biz de senin gibi gazeteci olmak istiyoruz“ diyen gençler, samimiyetinizin ve içtenliğinizin hastasıyım, biliyorsunuz.
*Eskişehir’de kadın avukatlar, öğrenciler ve gazetecilerle bir aradayız.
Eskişehir’deki buluşmadan söz edeyim. Eskişehir Büyükşehir Belediyesi ve Eskişehir Barosu Kadın Hakları Merkezi’nin ortak düzenlediği panel, her açıdan güzeldi. Yerel medyadan gelen gazeteciler özellikle ilgilendi, medyanın dilini dert eden ne çok kişi varmış, bir kez daha gördüm.
Belediye Başkanı Ayşe Ünlüce, son anda başka bir program nedeniyle katılamadı fakat etkinliğin gerçekleşmesi için belediyedeki arkadaşları ve barodan kadınları çok desteklemiş. Belki genelleme riskli fakat bir kenti kadın bir belediye başkanının yönetmesinin kente kattığı farkı da görmek mümkün.
Yazıyor yazıyır „Mor Kalemler“ yazıyor
Eskişehir’in ardından Avcılar’daydım. Avcılar Belediyesi Kadın Aile Müdürlüğü’nün dayanışma evinde TAP Vakfı’ndan Ayşe Tek, Avukat Gül Özdemir Karadağ ve Kadının İnsan Hakları Derneği’nden İrem Gerkuş’la birlikte kadınlarla buluştuk.
Paneli yöneten sevgili Evrim Akdağ, yeni başlattıkları “Mor Kalemler” projesini anlattı: Dayanışma evine gelen kadınlarla birlikte hikâyeler yazıyorlar ve sonra bu metinler bir kitaba dönüşecek. Bu fikri duyunca gerçekten heyecanlandım. Kadınların kendi kelimeleriyle anlattıkları hikâyeler…
Tuzla Belediyesi’nin Yerel Eşitlik Eylem Planı buluşması da aynı şekilde derin bir paylaşım alanına dönüştü. Belediye başkan yardımcısı Dr. Sinem Gülenç ev sahipliği yaptığı etkinlikte, KADES hakkında bilgi paylaşımı yapıldı. Belediyelerin merkezi noktalarda değil, özellikle mahallelerde düzenlediği etkinlikleri çok kıymetli buluyorum.
Ayrıca etkinlikte, avukat Yağmur Birdal da şiddet karşısında kadınların hangi birimlere başvurabileceğini anlattı, Dr. Ayşe Kaşırık belediyeler üzerine yaptıkları kapsamlı raporu paylaştı.
TGC’den önemli bir belge
Bir diğer buluşma Arel Üniversitesi’ndeydi. Üniversitenin emekçi akademisyenleri Feryal Sagılıgil ve Tuğçe Biga ile yan yanaydık. Sadece kadın öğrencilerin katıldığı panelde gençlerin soruları bitmedi biz de hem medyanın dilini hem toplumsal cinsiyet perspektifini uzun uzun konuştuk.
Ve Türkiye Gazeteciler Cemiyeti’nin etkinliği…
TGC Yönetim Kurulu Üyesi ve Kadın Gazeteciler Komisyonu Koordinatörü Göksel Göksu’nun hazırladığı politika belgesi açıklandı. Belge, Türkiye’de eşi benzeri çok az olan bir kaynak.
“Bazen kendini bu kadar niye yoruyorsun para pul mu veriyorlar” diyenler oluyor. Hayret ediyorum. Kadınların hikâyelerinden, gençlerin merakından, yerel yönetimlerde direnen uzmanlardan, avukatlardan, gazetecilerin dayanışmasından öğrendiklerimin ölçüsünün para ile karşılığı yok.
Tabiki bunu söyleyenler haber yoğunluğumuzu bildiklerinden bunu söylüyorlar. Bir yandan haber akışına bir yandan sahadaki bütün bu buluşmalar… Tahmin ettiğinizden de zor.
Fakat ofiste olmadığım günlerde yükü kadın haberlerini omuzlayan meslektaşlarıma-Tuğçe, Ayşegül, Hikmet, Nalin- sosyal medya edötürümüz Evrim’e, çeviri de Aren ve Volga’ya ve tabiki yazı işleri müdürümüz sevgili Vecih Cüzdan’a da buradan teşekkür etmeden geçmem.
Yaşasın kadınlar, yaşasın kadın dayanışması…
Eşitlik mücadelesinin yükseldiği, özgür, güzel bir hafta gelsin.
25 Kasım’ın yüzleri: Korkmuyoruz
27 Kasım 2025
KONDA’nın verileri ile erkek şiddeti: Peki komşular nerede?
29 Kasım 2025
(EMK)