Takvimler değişti, yönetim biçimleri değişti, kelimeler değişti ama değişmeyen tek şey oldu: Roboski’nin cezasızlığı. Roboski katliamı; sadece bir takvim yaprağı değil; bu ülkede sınırların nasıl çizildiğini, coğrafyanın nasıl bir “güvenlik problemi”ne indirgendiğini ve devlet şiddetinin nasıl süreklilik kazandığını, iktidarların suçlarını, sistemin sürekliliğini, hafızasızlaştırmayı ve köksüzleştirmeyi anlatan açık bir yaradır. Roboski, suçun münferit değil sistematik olduğunu gösteren bir eşik olarak karşımızda durmakta.Tam 14 yıl geçti, yani 168 ay, yani 731 hafta, yani tam 5114 gün. Her biri; sistemin hatırlamak istemediği bir suçun; ailelerin, bir halkın ve insan hakları savunucularının ısrarla hatırladığı bir katliamın zaman kaydı. Bu koskoca zaman diliminin hiçbir yerinde tek bir fail yargılanmadı, tek bir sorumluluk kabul edilmedi, tek bir gerçek açıklanmadı. Ama buna rağmen “dosya kapanmadı” denildi. Bu ülkede genelde dosyalar kapatılmaz; adalet işletilmeden bekletilir ve çürümeye terk edilir, suç sürer, biçim değiştirir. Adalet, raf aralarında bekletilerek öldürülür. Hafıza ise özellikle silinmek istenir.
Toprak, Aidiyet ve Bir Katliamın Zaman Ölçüsü…
Roboski’de katledilen -19’u çocuk- 34 sivil insanımız, bu toprağın “misafiri” değillerdi. Sınırın bu tarafında doğmuş, bu coğrafyada büyümüş, bu toprakta kök salmışlardı. Geçtikleri yollar biliniyordu. Yaşadıkları yer belliydi. Yaptıkları şey, yüzyıllardır süren bir yaşam pratiğiydi.
Roboski, sınırın halktan, toprağın insandan koparıldığı bir yerde yaşandı. Devletlerin haritalarla çizdiği çizgi, halkın yaşamını böldü; akrabayı akrabadan, geçimi yaşamdan ayırdı. Devlet için orası bir güvenlik hattı, halk içinse yaşam alanıydı. 28 Aralık 2011 gecesi bombalananlar yalnızca insanlar değildi; aidiyet duygusu, köklülük hali, bir halkın toprağıyla kurduğu tarihsel bağ ve eşit yurttaşlık ihtimaliydi. Bu yüzden Roboski bir “sınır ihlali” değil; sınırların yok ettiği yaşamlardır.
Bu ülkede her şey değişebilir: Bakanlar, başlıklar, barış cümleleri, ekonomi programları… Ama Roboski davası değişmeden duruyor. Roboski, 100 yıllık katliamlar ve cezasızlık rejiminin bugüne düşen parçasıdır.
Sistem Unutur, Hafıza Direnir…
Katliamdan sonra kurulan dil bunu açıkça göstermiştir. “Talihsiz bir olay” dendi. “Kasıt yok” dendi. “Yanlış istihbarat” masalı anlatıldı. Ardından “dosya kapanmadı” denilerek sorumluluk askıya alındı. Fail yoktu, emir yoktu, karar yoktu, sorumluluk hiç olmadı. Buna hukuk denmez, denemez de. Bunun adı resmî unutmadır. Toprağı sahiplenen sistem, toprağın parçası olan halkı dışlayamaz. Sınırı kutsallaştırırken yaşamı değersizleştiremez. Aidiyeti devlete tanırken, insana, ağaca, canlıya tanımadan geçemez.
Türkiye’de cezasızlık bir hata değil; sistemin bilinçli tercihidir. Cezasızlık, suçu görünmez kılar; hafızayı tehlikeli ilan eder. Faili değil, hatırlayanı yargılar. Roboski’nin unutulması beklendi, olmadı. Hafıza kök saldı, yok edilemiyor. Hafıza bu ülkede adaletin yerine geçen son sığınak oldu.
100 Yıldır Aynı Senaryo, Aynı Toprak, Aynı İnkar, Farklı Katliamlar…
Bu ülkede hiçbir katliam münferit değildir; senaryoludur, coğrafyaya yazılır. Roboski bu nedenle yalnız değildir. Cumartesi Anneleri’nin kayıpları soran ısrarıyla aynı çizgide durur. Cumartesi Anneleri 1083 haftadır kayıplarını soruyor; devlet hala “bilinmiyor” diyor. Oysa kayıplar, bu toprağın hafızasında duruyor. Tahir Elçi’nin bu topraklarda barışı savunduğu için vurulmasıyla aynı hikâyenin parçasıdır Roboski. Suruç’ta, Ankara Garı’nda barış isteyenlerin öldürülmesiyle aynı cezasızlık rejimine bağlıdır. Sistem, hafızayla değil unutmayla yönetilmektedir. Hatırlayanı tehdit, sorgulayanı tehlike olarak görerek.
Mekanlar değişiyor, isimler değişiyor; ama sistemin refleksi sabit: Sessizlik, inkar, cezasızlık. Toprak aynı, acı aynı, yöntem aynı. İşte Roboski, bu zincirin kopmayan halkası, 100 yıllık inkar coğrafyasının adıdır. Cezasızlıkla kapatılmaya çalışılan her katliam, bir sonrakine davetiyedir.
Hafızasız Barış, Köklerinden Koparılmış Bir Sessizliktir…
Bugün yeniden “barış” konuşulurken Roboski’nin rahatsızlık yaratmasının nedeni budur. Çünkü bu sistem barışı ister; ama hafızalı olanını değil, köklere dokunanını değil. Sınırların nasıl çizildiğini, kimin bedel ödediğini hatırlatan bir barışı istemez. “Geçmişi kurcalamayalım” çağrısı, bu topraklarda işlenen suçların üzerini örtme çağrısıdır.
Yani: Dosyaları kapatalım, acıları sessizleştirelim, soruları susturalım. Oysa barış; hafızayla başlar, köklerle gelişir, yüzleşmeyle güçlenir, adaletle mümkün olur. Silahların susması yetmez. Hakikat konuşulmadan barış olmaz. Roboski’yi hatırlamak barışı bozmaz. Barışın üzerindeki makyajı siler, barışı yalan olmaktan çıkarır.
Yoksulluk, Demokrasi ve Aynı Sistem…
Bugün halk ağır bir yoksulluk ve ekonomik kriz içinde yaşam mücadelesi veriyor. Sınırlar yalnızca haritalarda değil, ekmekte, işte, yaşamda çiziliyor. Kayyumlarla yönetilen kentler, askıya alınmış yurttaşlık, açlık sınırı altında bir yaşam, daraltılmış siyaset alanı… Demokrasi vitrin süsüne indirgenmiş durumda. Hukuk, sistemin ihtiyaçlarına göre ayarlanıyor. Hak arayanlar gözaltında, adalet isteyenler hedefte, hafıza ise “rahatsız edici” bulunuyor. Roboski’nin hala cezasız olması tesadüf değil. Çünkü aynı sistem hem toprağı kontrol ediyor hem insanı yoksullaştırıyor hem de adaleti erteliyor. Yoksullukla yönetmek, adaletle yüzleşmekten daha kolay çünkü.
Bitmeyen Israr…
Aileler, Roboski için Adalet Girişimi ve İHD Ankara Şube olarak 14 yıldır aynı isimleri anıyoruz. 14 yıldır aynı soruyu soruyoruz: Bu topraklarda işlenen bu katliamın sorumluları nerede? 14 yıldır aynı duvara çarpıyoruz ama hafıza yorulmuyor, bellek susmuyor, adalet talebimiz durmuyor. Hafıza, bu ülkede direnmenin en sad eve en inatçı halidir. Roboski, bu ülkenin vicdan sınavıdır. Ve sistem, bu yüzleşmeden kaçmakta, bizi unutmaya çağırmaktadır.
14 yıl geçti…
Yineliyoruz; Failler yargılanana, hakikat açığa çıkana, sınırların halkları böldüğü bu düzen değişinceye kadar Roboski dosyası kapanmayacak. Unutmayacak, Roboski dosyasını kapattırmayacak, köklerimizden vazgeçmeyecek, toprağın hafızasını inkar etmeyeceğiz. “Helalleşmek” için adaletten vazgeçmeyeceğiz.
Unutmadık… Unutmayacağız… Unutturmayacağız.
Katiller bulunsun, Roboski bir daha Asla!
(TG/AB)