ABD Başkanı Donald Trump Beyaz Saray’da Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ve Avrupalı liderlerle bir araya geldi.
Bloomberg’in haberine göre, görüşme yaklaşık 1 saat 40 dakika sürdü.
Avrupa-ABD görüşmesinde İtalya Başbakanı Giorgia Meloni, Almanya Başbakanı Friedrich Merz, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, İngiltere Başbakanı Keir Starmer, Finlandiya Cumhurbaşkanı Alexander Stubb ve NATO Genel Sekreteri Mark Rutte de yer aldı.
Üçlü zirve hazırlığı
Görüşmelerin ardından kendi sosyal medya kanalı „Truth Social“dan yaptığı açıklamada Trump, Avrupalı liderlerin adllarını tek tek saydı ve çok verimli bir görüşme gerçekleştirdiklerini belirtti.
Avrupalı liderlerle görüşmesinin çok iyi geçtiğini yazan Trump, Putin ve Zelenskiy’le bir araya gelecekleri üçlü zirve için hazırlıklarına da başladığını açıkladı.
Trump: „Herkes barış olasılığından çok memnun“
ABD Başkanı, Doğu Salonu’nda başlayan görüşmenin Oval Ofis’te farklı bir formattaki toplantıyla sona erdiğini vurgulayarak, „Toplantı sırasında, ABD ile koordineli olarak çeşitli Avrupa ülkeleri tarafından sağlanacak Ukrayna için güvenlik garantileri konusunu görüştük. Herkes Rusya/Ukrayna barışı olasılığından çok memnun.“ yorumunu yaptı.
Trump, toplantıların sonunda Putin’i telefonla aradığını kaydederek, „Devlet Başkanı Putin ile Devlet Başkanı Zelenskiy arasında yeri henüz belirlenmemiş bir toplantı için hazırlıklara başladım. Bu görüşme gerçekleştikten sonra iki devlet başkanı ve benim de katılacağım üçlü bir toplantı yapacağız.“ dedi.
Trump Zelenskiy ve Avrupa’ya Putin’in koşullarını benimsetme çabasında
Donald Trump’ın gerçek bir silah bırakışma imkanı olarak Vladimir Putin’in Ukrayna istilası öncesinde istilanın meşruiyeti bağlamında ortaya attığı iddiaları, kendi sağladığı tavizler olarak anlatıyor. Bu koşullar arasında şunlar var:
▶ Ukrayna’nın NATO üyelik talebinden vazgeçmesi: Donald Trump, barışın “neredeyse anında” gelebileceğini ve bunu sağlayacak iki önemli koşul arasında, Ukrayna’nın NATO’ya katılmaktan vazgeçmesini özellikle belirtiyor. Oval Ofis’teki çeşitli görüşmelerde de aynı tutumu sürdürdü; NATO üyeliğini realist olmayan bir hedef olarak nitelendirdi
▶ Kırım üzerindeki taleplerin bırakılması: Trump, Ukrayna’nın Kırım üzerindeki hak iddialarını da terk etmesini şart koşuyor. 2014’te Ukrayna’daki siyasal fetret sırasında düzenlenen bir referandumla Kırım’ın Rusya’ya katılması kabul edilmişti. Trump, “Obama’nın verdiği” Kırım’ın Ukrayna’nın bir parçası olduğu kabulünden vazgeçilmesi gerektiğini savunuyor. Ayrıca, koşullar arasında nisan 2025’de sunulan ABD teklifinin bir parçası olarak, Rusya kontrolündeki bölgelerin fiilen tanınmasını da içerildiği belirtiliyor.
▶ “NATO benzeri” güvenlik garantileri. Trump, NATO üyeliği yerine Ukrayna’ya “maddeten NATO üyeliğinin sağladığına benzer” güvenlik garantileri verilmesini öne sürüyor. Bu görüşler, özellikle – Macron, Merz, Starmer gibi – Avrupa liderlerinin desteklediği ve çözümün güvence bazlı olmasına işaret ettikleri yaklaşımlarla da paralellik gösteriyor.
▶ Fiili statükonun kabul edilmesi ve bazı toprak tavizleri: Trump yönetimi ara sıra da Ukrayna’nın kimi bölgelerdeki fiili işgal durumunun kabullenilmesini öneriyor. Bu, Donetsk, Luhansk, Kherson ve Zaporijiya gibi bölgelerde Rusya kontrolünün tanınmasını fiilen ya da hukuken içerebilecek bir çerçeve sunulması anlamına geliyor. Rusya’nın sınır değişikliği talepleri ve Trump’ın bunu taviz verme yaklaşımı, Avrupa kamuoyunun tepkisine rağmen diplomatik tartışmalarda yer buluyor.
▶ Müzakere önceliği: Tam barış mı, yoksa önce ateşkes mi? Trump, genellikle doğrudan kalıcı barışa odaklanıyor. Bazı açıklamalarında “ateşkese gerek yok” diyerek doğrudan anlaşmaya işaret ediyor. Bu yaklaşım, Avrupalı müttefiklerin savunduğu “önce ateşkes, sonra müzakere” çizgisiyle çelişiyor.
▶ Kaynak pazarlığı: Doğal kaynaklar üzerinden geri ödeme talebi: Şubat-Mart 2025 döneminde, Trump yönetimi, Ukrayna’ya verdiği desteğin bir tür geri ödemesi olarak ülkenin doğal kaynak gelirlerinden pay talep etti. Hatta ABD’nin bu kaynakların yüzde 50’sine erişim hakkı olması teklif edildi; ancak bu teklif, Zelenskiy ve Ukrayna hükümeti tarafından reddedildi.
Trump’ın görüşleri, Ukrayna’nın egemenliğini savunan Avrupa liderlerinin görüşleriyle çoğu bağlamda çelişiyor. Özellikle NATO üyeliği, toprak bütünlüğü ve doğrudan barış başlangıcı gibi unsurlar, Batılı ortaklarla karmaşık bir diplomatik denge oluşturuyor.
(AEK)
