Barış ve Demokratik Toplum Süreci kapsamında Meclis’te kurulan Milli Dayanışma, Kardeşlik ve Demokrasi Komisyonu, Meclis Başkanı Numan Kurtulmuş başkanlığında 15’inci kez toplandı. İki oturum şeklinde yapılan toplantıda gençler ve kadınlar dinlendi.
Komisyonun birinci oturumunda, Türkiye Gençlik Vakfı (TÜGVA), Türkiye Teknolojileri Takımı Vakfı (T3), Genç Barış İnşacıları Derneği, Gençlik Örgütleri Forumu, Anadolu Gençlik Derneği ile Milli Türk Talebe Birliği söz aldı. İkinci oturumda ise, Kadın ve Demokrasi Derneği (KADEM), 29 Ekim Kadınları Derneği, Barışa İhtiyacım Var Kadın İnisiyatifi, Türkiye İş Kadınları Derneği (TİKAD), Hazar Eğitim ve Dayanışma Derneği dinlendi.
‘ÇÖZÜM KOMİSYONU’NUN 14. TOPLANTISI
Komisyon’da konuşan Fatma Bostan Ünsal: Ayrımsız bir infaz düzenlemesi sağlanmalı
9 Ekim 2025
Komisyon toplantısında gençlerle yaptıkları anketin verilerini paylaşan Anadolu Gençlik Derneği (AGD), gençlerin yüzde 82’sinin Kürtçenin kamusal alanda yer almasını istediklerini belirtti.
AGD üyesi Salih Turhan, Kürt sorunun çözümünün ‘gençliği anlamaktan geçtiği’ düşüncesiyle saha araştırması yaptıklarını belirtti. Turhan, Kürt illerinde 2 bin gençle yaptıkları anketin sonuçlarına dair aktarım yaptı.
„Yüzleşmeyle çözülebilecek bir sorun“
Turhan, gençlerin Kürt meselesini nasıl algıladıklarına dair soruya verdikleri yanıta ilişkin şunları söyledi:
„Gençlerimizin yarısı bir sorun diye cevaplarını veriyorlar. Bu sorunun gerçekle yüzleşmeyle çözülebileceğini gösteriyor. Biz bu meseleyi sorun olarak değil çözülmesi gereken bir kardeşlik meselesi olarak el alıyoruz. Yine ortaya çıkan bir diğer sonuç ise size yansıttığımız tabloda meselenin sadece bir güvenlik problemi olmadığını, adalet, özgürlük ve eşitlik zemininde çözülmesi gerektiğini söylüyorlar. Bu taleplerin karşılığı ancak alt merkezi bir çözümle mümkün olduğunu ifade ediyor gençlerimiz.“
„Gençlerin tereddürleri var“
Ankete göre, gençlerin yüzde 28.5’i süreçten umutlu, yüzde 11’i kararsız, yüzde 26’sı inanmıyor, yüzde 8.4’ü inanıyor, yüzde 25.4’ü ise saygılı olduğunu ifade ediyor.
Gençlerin süreci desteklediğini ancak tereddütlerinin de olduğunu belirten Turhan, „Toplumun beklediği şey, inanın kıymetli vekillerin yeni bir çözüm değil, samimi, ilkeli, inanç temelli bir helalleşme sürecinin olmasıdır. Bu Kürt meselesinin artık sadece siyasetin değil, toplumun vicdanının da gündeminde olduğunu ortaya koyuyor. Ulaştığımız veriler, gençliğin silahlı, çatışma ve kimlik dayatması yerine, adalet eksenli bir toplumsal sözleşme istediğini göstermiştir“ dedi.
„Yüzde 82’si Kürtçeyi istiyor“
Kürtçenin eğitim ve yayıncılık ile kültürel alanda kullanılmasına imkan tanınıp tanınmaması da derneğin gençlere yönettiği sorular arasında. Buna göre gençlerin yüzde 82’si Kürtçenin kamusal alanda daha fazla yer bulması gerektiğini düşünüyor.
Oranın yüksekliğine işaret eden Turhan, şunları söyledi:
„Dil, bir kimliğinin en güçlü taşıyıcısıdır. Bu konuda gösterilecek anlayış ve fırsat, toplumsal barışa en önemli katkıyı sağlayacaktır. Samimiyetle ve şeffaflıkla yürütülecek kardeşlik sürecine desteğimizi ifade etmek istiyorum. Birincisi yaşama hakkı, iki ırk, namusun korunması, mülkiyet hakkı, aklın korunması, inandığı gibi yaşama hakkı. Bu beş temel hak hangi inançtan, ırktan, mezhepten veya renkten olursa olsun değişmez insan haklarıdır. Bu hakların her koşulda korunması adaletin gereğidir. İnancı, ırkı, mezhebi ne olursa olsun bütün vatandaşlarımıza temel insan hakları herhangi bir pazarlık konusu yapılmadan tanınmalıdır. Anadil eğitiminin ve anadil kullanımının önündeki engeller kaldırılmalı ve bu haklar anayasal güvence altına alınmalıdır.“
Kürt sorunun hukuk yoluyla çözülmesi gerektiğini belirten Turhan, „Toplumdaki bütün farklılıkların siyasi alanda kendisini ifade etmesinin önündeki engeller kaldırılmalıdır“ dedi.
„Gençler somut adım bekliyor“
Genç Barış İnşacıları Derneği Rona Şenol da, gençlerin komisyondan somut adım beklentisi içinde olduğunu kaydetti:
„Geldiğimiz aşamada toplumun beklentisi, iktidarın yeşil ışık yakmanın ötesine geçerek somut adım atması. Bu adımlar atılmadıkça toplumun desteği kırılgan hale geliyor. Siyaset inisiyatif kullanmadıkça halk aktif şekilde süreci sahiplenmiyor, halk sahiplenmedikçe de siyaset çekimser kalıyor, süreci zamana yayıyor. CHP yönetimi sürece dair olumlu adımlar attığında, bazı muhalif medya organlarının ve çevrelerin söylemi tam tersine daha sertleşiyor. Bu da süreci takip eden tabanda şüpheciliği artırıyor.“
„Gençler ayrımcılığa uğruyor“
Genç Barış İnşacıları Derneği üyesi Baran Yalçınkaya, ayrımcı ve kutuplaştırıcı siyasetin toplumda geniş yankı uyandırdığını ve yaşamın her yönüne zarar verdiğini söyledi ve şöyle devam etti:
„Yakın tarihli bir gençlik araştırmasında katılımcıların yüzde 50’sinden fazlası, başka bir siyasi partinin destekçileri ve yakın arkadaşlık kurmaktan hiç rahatsız etmediğini söylüyor. Başka bir çalışmada da Kürt gençlerinin yüzde 72’si günlük hayatında farklı sıklıklarda kimliğinden dolayı ayrımcılığa maruz kaldığını ifade ediyor. Durum böyleyken Kürt gençlerin çoğunluğu da sosyalleşmelerini kendi kimlik çevrelerinde kuruyor. Bu veri, az önce sözüne ettiğim siyasi konjonktür göz önünde bulundurulduğunda daha iyi anlaşılıyor. Önceki çözüm süreci ve sonrasındaki yıllar bizim politik farkındalığımızın da şekillendiği döneme denk geliyor diyebilirim. 2013 tüm eksikliklerine rağmen Türkiye’de barış içinde yaşamanın mümkün olabileceğini göstermesi bakımından büyük bir şanstı.
„Kürt gençleri eşitlik istiyor“
„Kürt gençleri eşit vatandaşlık ve eşit muamele talep ediyorlar. Anadilde eğitim gibi taleplerin meşruiyeti, Kürt gençlerin kendilerini bu ülkenin eşit vatandaşları olarak görmelerinden ilerliyor. Komisyonda bir annenin Kürtçe konuşmasına izin verilmeyişi biz gençlerde bir şok etkisi yarattı. Özellikle de bu meselenin çözümü için toplanmış ve toplumsal rızayı etkileyebilecek bu komisyonun böyle kritik bir zamanda bu tarzı sürdürmesi eski Türkiye reflekslerini hatırlatıyor. Biz de aslında bu yeni manzaranın canlı örnekleriyiz. Birimiz İzmir’den geldik, birimiz İstanbul’da okuduk, Ankara’da yaşadık, Diyarbakır’da, Mardin’de çalıştık. Türk ve Kürt gençler arasındaki benzerlikler artık çok daha belirgin. Ez cümle gençler olarak önümüzde yaşayacağımız aşağı yukarı 60 sene daha olduğunu düşünecek olursak bu çatışmanın sonlanması en çok da bizler için bir ihtiyaç. Bu yüzden bu kuşağı Türkiye’den, sizlerden, bu komisyondan beklentileri var.“
(AB)