“Varsın dünya yıkılsın, yeter ki adalet ve hakikat var olsun.”
Belki de içinde yaşadığımız çağın bütün çelişkisini, acısını ve umudunu en iyi anlatan cümle bu. 15. Uluslararası Suç ve Ceza Film Festivali tam da böyle bir cümlenin, böyle bir kararlılığın içinden geçerek başladı ve bütün zor koşullara rağmen “Herkes için adalet” demeye devam ediyor.
Hemen başta söyleyeyim gösterim yerleri filmlerin saatlerine dair detaylı bilgilere buradan bakabilirsiniz.
26 Kasım’da açılış töreniyle başlayan ve 27 Kasım’dan 2 Aralık’a kadar sürecek festivalde, İstanbul’da ilk kez gösterilecek 40 film, adalet kavramını farklı yönleriyle ele alıyor. Cannes’dan Berlin’e, Sundance’ten dünyanın başka köşelerine uzanan filmler, yalnızca sinema sanatını değil, hak, hukuk ve özgürlük mücadelesini de perdeye taşıyor.
Gösterimlerin ardından yönetmenlerin, yapımcıların ve oyuncuların katıldığı soru-cevaplar ise festivali sadece bir film programı olmaktan çıkarıp gerçek bir düşünce ve vicdan buluşmasına dönüştürüyor.
Bu yıl festivalin havasında, yalnızca sinema heyecanı değil, dünyaya, adalete ve hakikate dair derin bir kaygı ve aynı ölçüde güçlü bir inat var. Dün akşamki Beyoğlu’nda İBB’nin son anda kapanmaktan kurtardığı İBB Beyoğlu Sineması’ndaki açılış töreninde öne çıkan duygu da buydu aslında. Gece boyunca öne çıkan konuşmalardan da anladığımız ve tanık da olduğumuz üzere adalete hiç olmadığı kadar ihtiyaç duyulan bir zamandayız.
Hem uzun hem kısa filmlere dair programı okurken, fragmanları izlerken içimden “Hepsini izlemeliyim” diye geçirdim yalan yok. Filistin’den Afganistan’a, Türkiye’den dünyanın dört bir yanına uzanan hikâyeler, yalnızca bireysel adalet arayışlarını değil, işçilerin, yoksulların, göçmenlerin, kısacası hayatı sırtında taşıyanların hak mücadelesini görünür kılıyordu.
Kadın, çocuk, göçmen, savaş ve İsrail’in Soykırımı, Filistinlileri öldürmesi…
Her gün tanık olduğumuz, onur kırıcı davranışlara karşı sinemanın içimizi serinleten, bir tutam da olsa merhem olan bir yanı olduğu kesin.
Sizce de asıl soru tam da burada başlamıyor mu? Böyle mi olmalı? Gece boyunca sahneden yükselen sözlerde de duyduğumuz gibi, “adalet”, “hak”, “hukuk” dediğimiz şey gerçekten sadece güçlü olanlar için mi işler? Biz bunu sadece sinema salonunda mı tersine çevirebiliyoruz?
Eğer öyleyse, işçi sınıfının adaleti, kadınların, çocukların, göçmenlerin hakkı, yalnızca beyazperdede görebildiğimiz bir ihtimalden mi ibaret kalacak? Asıl mesele belki de şu: Sinema bize başka bir adaletin mümkün olduğunu gösterirken, o perdeden çıkıp fabrikaya, sokağa taşınmayan bir hak mücadelesi eksik kalıyor.
Biletler uygun koşun gidin izleyin
Ekonomik koşulların ağırlaştığı bu dönemde festival, özellikle öğrenciler için sinemaya ulaşmanın kıymetli bir imkânına dönüşüyor.
Uzun metrajlı film gösterimleri İBB Beyoğlu Sineması ile CKM – Caddebostan Kültür Merkezi Sineması’nda yapılacak. Kısa film seçkisi ise Taksim Fransız Kültür Merkezi ve yine CKM – Caddebostan Kültür Merkezi Sineması’nda izleyiciyle buluşacak. VisionIst etkinlikleri de tartışmaların, buluşmaların ve fikir alışverişinin merkezi olarak İBB Beyoğlu Sineması Pera Salonunda gerçekleşecek.
“Herkes için sinema, herkes için festival” vurgusuyla hareket eden festivalde bilet fiyatları da bu anlayışa göre belirlendi:
Öğrenciler için tüm seanslar: 40 TL
Tam bilet gündüz seansları: 80 TL
Tam bilet akşam ve hafta sonu seansları: 120 TL
Festival biletleri, 7 Kasım Cuma gününden itibaren Biletinial üzerinden satışa sunuldu. Böylece hak, hukuk ve adaletin tartışıldığı bu zor zamanlarda, sinema salonları herkes için nefes alınabilecek ortak bir mekâna dönüşüyor.
Gazze’de çocuklar öldürülüyor
Festival başkanı Prof. Dr. Adem Sözüer, açılışta tam da bu noktaya işaret etti:
“Adalete ihtiyaç duyulduğu şüphesiz. Dünyada artan iklim krizi, silahlanma, eşitsizlikler umutları kırıyor hukuk güvencelerinin askıya alındığı ortamlarda insanlar yeni güne sevinçle değil, kapının davetsiz misafirlerce çalınma endişesiyle uyanıyor. Ama o umutsuzluk duygusunu, dünyanın dört bir yanından yükselen cesur sesler –gençler, gazeteciler, akademisyenler, hak savunucuları– kırıyor. Nerede olursa olsun haksızlıklara “hayır” demekten vazgeçmeyenler, aslında bu festivalin de gerçek sahibi.
Sözüer’in işaret ettiği en önemli noktalardan biri de tutarsızlık. Filistin’e destek eylemlerinde polis şiddetini eleştirirken, kendi ülkemizde haklarını savunan gençlere uygulanan polis şiddetine sessiz kalmanın kabul edilemez olduğunu hatırlatıyor.
Gazze’de Filistinlilerin imhasının durdurulamadığı, 6 Şubat deprem mağdurlarının adalete ulaşamadığı, kadın cinayetlerinin etkin soruşturulmadığı, Anayasa Mahkemesi ve AİHM kararlarının uygulanmadığı bir dönemde, “güçlülerin adaleti”nin hep aynı sonucu doğurduğunu görüyoruz: eşitsizlik, ayrımcılık, yoksulluk ve yıkım. İşte tam da bu yüzden “hukuk, adalet, insan hakları hayatın her alanında ve her türlü etkinlikte gündeme gelmeli” derken festivalin varlık nedenini de özetliyor: herkes için adalet, hukuk ve sinema dünyasını buluşturmak.
Ödüller
Oyuncu ve yönetmen Rüçhan Çalışkur ile Wang Xiaoshuai’ye Sinema Onur Ödülü, Uluslararası İşçi Filmleri Festivali’ne Sinemaya Katkı Ödülü, Prof. Dr. Turgut Tarhanlı’ya Akademik Onur Ödülü, Filistinli yönetmen Rashid Masharawi’ye ise Adalet Savunucusu Ödülü takdim edildi. Çalışkur, ödülünü “Hak, hukuk, adalet” diyerek sesini yükselten gençleri andı, onlara ithaf etti.
“Yaşasın özgür Filistin”
Festivalin zor koşullarda gerçekleştiğini yalnızca politik iklimden değil, konuşmacıların sesindeki yorgun ama inatçı tondan da anlıyoruz. Bu zorluğu en içten şekilde dile getiren isimlerden biri Prof. Dr. Bengi Semerci. Kendisi festivalin direktörü.
Üniversite yıllarında “Özgür Filistin” diye bağırdığını hatırlatıyor bugün profesörlüğünün ilerleyen yıllarında hâlâ hem Filistin için hem de “Çocuklar öldürülmesin” diye bağırdığını söylüyor. Aradan geçen yıllara rağmen değişmeyen şey, haksızlığa uğrayanların, öldürülen çocukların, eğitim hakkından mahrum bırakılanların varlığı.
Bengi Semerci, festivalin “ciddiyeti”ne dair yapılan eleştirileri de incelikle tersyüz ediyor. “Keşke” diyor, “okuluna gidemeyen, hakkını kaybetmiş çocuklardan değil, oynayan çocuklardan söz edebilsek adaletten bahsederken öldürülen kadınlardan değil, hayatına özgürce devam eden insanlardan söz edebilsek.”
“Her yıl zorlaşıyor teması adalet olan bir festivali yapmak zor” derken aslında hepimizin bildiği hakikati dile getiriyor: Adalet, herkesin istediği ama bir o kadar da korktuğu bir kelime. Yine de “İyi ki adalet diyoruz” diyerek, bu kelimeden korkmayanların safında duruyor.
Bu festivalin arkasındaki motivasyon yalnızca akademik ya da sanatsal değil aynı zamanda sınıfsal ve emek temelli bir mücadele hattına da dayanıyor. “Bu motivasyonun arkasında emek mücadelesinin adalet mücadelesi var” diyor İşçi Film Festivalleri gönüllüleri:
“Biz de İşçi Filmleri Festivali olarak, herkesin parası kadar insan sayıldığı bu dünyada, herkes için adalet isteyen işçi sınıfının mücadelesini görünür kılmaya çalışıyoruz” cümlesi, iki festival arasında sessiz fakat çok güçlü bir dayanışma köprüsü kuruyor.
“Hakikat ve adalet”
Elbette gecenin en çarpıcı cümlesi geliyor Prof. Dr. Turgut Tarhanlı’dan: “Asırları bulan kadim bir özdeyiş var: ‘Varsın dünya yıkılsın, varsın adalet var olsun.’” Bu cümleyi, Hannah Arendt’in “olgular bunalımı”na dair sözleriyle birlikte düşündüğümüzde asıl meselenin ne olduğu berraklaşıyor. Tarhanlı, olguların görüşlere indirgenerek hakikatin bulanıklaştırıldığı bir çağda yaşadığımızı hatırlatıyor. Gerçeğin yitip gittiği, yalanın ve manipülasyonun sıradanlaştığı bir dönemde “varsın dünya batsın ama hakikat var olsun” demek, belki de en radikal, en insani tutum.
Hakikat ve adalet, gerçeğin iki yüzü olarak karşımıza çıkıyor: Biri olmadan diğeri eksik kalıyor. Tarhanlı’nın “Bu festival, hakikat ve adaletin sadece mahkeme salonlarında değil, toplumun her kesiminde savunulabileceğini gösteriyor. 15 yıldır bu festivalin parçası olmaktan onur duyuyorum” sözleri, bir teşekkür cümlesinin çok ötesine geçiyor. Bu festivalin, salonları dolduran seyirciden, sahneye çıkıp konuşan hocalara, perdeye yansıyan filmlerden, kapıda bilet kesen emekçilere kadar herkesin omuzlarında yükselen bir adalet çağrısı olduğunu hatırlatıyor.
Böyle bir çağda, böyle zor koşullarda–savaşların, yoksulluğun, iklim krizinin, baskının ve hukuksuzluğun gölgesinde bir film festivali yapmak, aslında başlı başına politik bir eylem. Hak, hukuk ve adalet kavramlarını ısrarla öne çıkaran, güçlülerin değil haklıların adaletini savunan bu festival, şunu söylüyor: Sinema yalnızca eğlendiren bir sanat değil bazen bir mahkeme salonu, bazen bir tanıklık mekânı, bazen de bir isyan kürsüsüdür.
Hocalarımız haklı değil mi sizce de? Her gün biraz daha kararan bir dünyada, hâlâ varsın dünya yıkılsın, yeter ki adalet var olsun diyebilenlerin, varsın dünya yansın, yeter ki hakikat var olsun diye ısrar edenlerin sözünü çoğaltmaktan başka çaremiz var mı?
Aslında tam da bu yüzden, 15. Uluslararası Suç ve Ceza Film Festivali’nin salonlarından yükselen en önemli cümle, tam da bu: Varsın dünya yıkılsın, varsın dünya yansın, adalet ve hakikat var olsun. Ve biz, ne olursa olsun, bu sözün yanında durmaya devam edelim.
15. Uluslararası Suç ve Ceza Film Festivali ödülleri belli oldu
15 Ekim 2025
15. Uluslararası Suç ve Ceza Film Festivali programı açıklandı
6 Kasım 2025
(EMK)