Sırrı Süreyya Önder geçirdiği kalp krizinin ardından sürdürdüğü yaşam mücadelesini ne yazık ki kaybetti. Çok sayıda sanatçı ve siyasetçi başta olmak üzere toplumun her kesiminden 62 yaşında hayatını kaybeden Sırrı Süreyya Önder için taziye mesajı yayınlanıyor. Bir dönemde gazetemizde de kalemiyle yer alan Sırrı Süreyya Önder’in hayatı ve kariyeri hakkında daha fazla bilgi edinmek isteyen yurttaşlar Sırrı Süreyya Önder kimdir araştırması yapıyor.
SIRRI SÜREYYA ÖNDER KİMDİR?
Sırrı Süreyya Önder, 1962 yılında Adıyaman ilinin merkez ilçesinde dünyaya gelmiştir. Türkmen kökenli bir aileden gelmektedir. Babası berberlik ve arzuhalcilik yapmış, aynı zamanda 1960’lı yıllarda Türkiye İşçi Partisi’nin Adıyaman il başkanlığı görevini yürütmüştür.
EĞİTİMİ VE GENÇLİK YILLARI
Babasını sekiz yaşında kaybeden Önder, ailesiyle birlikte dedesinin evine taşınmıştır. Bu dönemde bir fotoğrafçıda çıraklık yapmıştır. 16 yaşını doldurduktan sonra Sıtma Savaş ve Eradikasyon Teşkilatı’nda mevsimlik işçi olarak çalışmıştır. Daha sonra bir lastik tamir dükkanı açmıştır.
1978 yılında Adıyaman Lisesi’nde öğrenci iken Maraş Katliamı’nı protesto ettiği gerekçesiyle tutuklanmıştır. Tahliye edildikten sonra üniversite sınavını kazanarak Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’ne girmiştir.
CEZAEVİ SÜRECİ
1980 darbesi sonrası tekrar tutuklanmış ve uzun süren yargılama sonunda 12 yıl hapis cezası almıştır. Ankara’nın Altındağ ilçesinde saklandığı dönemde ihbar üzerine yakalanmış ve 105 gün DAL (Derin Araştırma Laboratuvarı) adı verilen yerde tutulmuştur. Açlık grevleri ve diğer cezaevi eylemleri nedeniyle toplamda yedi yıl cezaevinde kalmıştır.
Cezaevi yıllarından kalan yukarıdaki fotoğraf hakkında Sırrı Süreya Önder şu ifadeleri kullanmıştı: “Cezaevine girerken, önce parmak izini alıyorlar, sonra küçük bir tahtaya tebeşirle adını yazıp, eline tutuşturup fotoğrafını çekiyorlar. Tahliye olurken o fotoğrafla seni karşılaştırıyorlar; ‘doğru kişi mi tahliye oluyor?’ diye. Ulucanlar Cezaevi’ne sevk edilirken nizamiyeye alındım. Asker künyeyi açtı, o fotoğrafla beni karşılaştırdı. Bir ara arkasını döndüğünde, yıldırım hızıyla o fotoğrafı künyeden söküp cebime attım. Asker fark etseydi herhalde kırılmadık yerimi bırakmazdı. O fotoğrafı öyle kaçırdım. Oradan bir anım olsun istedim.”
SANAT HAYATI
Cezaevinden sonra yönetmenlik, senaristlik, oyunculuk, müzik yapımcılığı ve gazetecilik yapmıştır. Birçok filmde farklı görevler üstlenmiştir.
Filmleri ve Görevleri:
Beynelmilel (2006) – Yönetmen, Senarist, Müzik, Oyuncu
Sis ve Gece (2006) – Oyuncu
Mutluluk (2007) – Uyarlama
O… Çocukları (2008) – Senarist
Ada: Zombilerin Düğünü (2009) – Oyuncu
Ejder Kapanı (2009) – Oyuncu
Mar (2010) – Oyuncu
F Tipi Film (2012) – Yönetmen, Senarist
Feraahfeza (2012) – Oyuncu
Düğün Dernek (2013) – Oyuncu
İtirazım Var (2014) – Senarist, Oyuncu
İçimdeki Ses (2015)
14 Tirmeh (2017) – Oyuncu
Manyak (2018) – Oyuncu
Kitapları:
Beynelmilel (2009)
SİYASİ KARİYERİ
Sırrı Süreyya Önder, 2011 genel seçimlerinde Emek, Demokrasi ve Özgürlük Bloku çatısı altında İstanbul 2. bölgeden bağımsız milletvekili seçilmiştir. 2014 yerel seçimlerinde HDP’nin İstanbul Büyükşehir Belediye Başkan adayı olmuştur. 2015 yılında yapılan hem Haziran hem de Kasım seçimlerinde Ankara 1. bölgeden HDP milletvekili seçilmiştir. 2023 genel seçimlerinde DEM Parti’den İstanbul milletvekili olmuştur.
GEZİ PARKI VE SONRASINDAKİ SÜREÇ
2013 yılında Taksim Gezi Parkı direnişine katılmış ve bu sırada biber gazı kapsülünün isabet etmesi sonucu yaralanarak hastaneye kaldırılmıştır. Aynı yıl, Newroz kutlamaları sırasında yaptığı konuşma nedeniyle 2018 yılında 43 ay hapis cezasına çarptırılmış ve 6 Aralık 2018’de cezaevine girmiştir.
2019 yılında Anayasa Mahkemesi’nin hak ihlali kararı doğrultusunda 4 Ekim 2019’da tahliye edilmiştir.
KOBANİ DAVASI VE HUKUKİ SÜREÇ
17 Mart 2021 tarihinde Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı tarafından hazırlanan iddianame ile, PKK ile örgütsel birlik iddiasıyla Sırrı Süreyya Önder hakkında 5 yıl süreyle siyasi yasak talep edilmiştir. 16 Mayıs 2024 tarihinde sonuçlanan Kobani Davası’nda hakkında beraat kararı verilmiştir.
GAZETECİLİK FAALİYETLERİ
Önder, Ocak 2010 – Mart 2010 tarihleri arasında gazetemiz BirGün’de köşe yazarlığı yapmıştır. Ekim 2010’dan itibaren Radikal gazetesinde ve 2011 yılında bir süre Özgür Gündem gazetesinde yazılar yazmıştır.
ÖLÜMÜ
Sırrı Süreyya Önder’in 15 Nisan 2025 günü geçirdiği kalp krizi sonrası aort damarı yırtıldı ve yatırıldığı hastanede aort kapak değişimi ve çıkan aort değişimi ve tek damar by-pass ameliyatının ardından yoğun bakım servisine nakledildi. Sırrı Süreyya Önder yoğun bakım servisinde 18 gün verdiği yaşam mücadelesini ne yazık ki kaybetti. Önder 62 yaşında hayatını kaybetti.