AKP hükümetlerinde hemen her yıl olduğu gibi 2025 yılında da 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı’na kara bir tablo ile girildi. Türkiye’de iktidar eliyle yaratılan ekonomik krizden en çok çocuklar etkilenirken milyonlarca çocuk açlığın, yoksulluğun ve okulsuzluğun pençesine itildi. Çocukların durumunu ortaya koyan hemen her resmi veri, yürek burkan çarpıcı tabloyu gözler önüne serdi.
Türkiye’de iktidar eliyle yaratılan yoksulluk en çok çocukları etkiledi. Ailelerinin sosyoekonomik durumu nedeniyle milyonlarca çocuk yoksullukla boğuşurken Türkiye’de çocuk olmanın ağır bedeli, resmi verilere yansıdı.
İŞ CİNAYETLERİ
2013-2024 döneminde en az 742 çocuk, çalıştığı işyerinde meydana gelen iş kazalarında hayatını kaybetti. İş cinayetlerinde yaşamını yitiren çocukların 234’ünün 0-14 yaş arasında, 437’sinin ise 15-17 yaş arasında olduğu bildirildi. 2024 yıl, 2013-2024 döneminde en çok çocuk işçi ölümünün meydana geldiği yıl oldu.
TÜİK’in verilerine göre, 15-17 yaş arasındaki çocuklarda işçilik oranı, 2023 yılına oranla 2,8 puan artarak 2024 yılında yüzde 24,9’a yükseldi.
TAMAMLANAMAYAN EĞİTİM
TÜİK’in, çocukların içinde bulunduğu çarpıcı tabloyu gün yüzüne çıkaran bazı istatistikleri şöyle sıralandı:
• Yeni giysisi olmayan çocukların oranı: Yüzde 11,4
• Düzgün iki çift ayakkabısı olmayan çocukların oranı: Yüzde 11,7
• Evde ders çalışabilecek veya ödev yapılabilecek uygun yeri olmayan çocukların oranı: Yüzde 21,5
• Günde en az bir kere et, tavuk veya balık içeren yemek yiyemeyen çocukların oranı: Yüzde 30,3
• Paralı okul gezilerine ve okul etkinliklerine katılamayan çocukların oranı: Yüzde 45
CİNSEL İSTİSMAR
Adalet Bakanlığı’nın verilerine göre, Cumhuriyet başsavcılıklarında, “Çocukların cinsel istismarı” suçundan açılan dosya sayısı 2024 yılında 63 bin 306’ya ulaştı. 2024’te, çocuğa cinsel istismar gerekçesiyle 7 bin 310 kişi hakkında mahkûmiyet kararı alındı. Ceza mahkemelerinde çocuk istismarından yargılanan 393 kişinin cezası ise “Hükmün açıklanmasının geri bırakılması” uygulaması ile ertelendi.
SUÇA SÜRÜKLENME
Suça sürüklenen 134 bin 383 çocuk, 2024 yılında ceza mahkemelerinde hakim karşısına çıktı. Türkiye’deki derin yoksulluğun çocuklar üzerindeki etkisini de ortaya koyan verilere göre, 2024’te çocuklar hakkında alınan 41 bin 488 mahkumiyet kararından 16 bin 746’sının gerekçesi, “Malvarlığına karşı suç” oldu. 2024’te 44 çocuk, “Cumhurbaşkanına hakaret” suçlamasıyla mahkum edildi.
Yargılamaların ardından 41 bin 488 çocuk hakkında mahkumiyet kararı alındı. Suça sürüklendiği gerekçesiyle yargılanan çocuklardan 25 bin 662’sinin davası ise beraat ile sonuçlandı. Çocuklara yönelik alınan, “Hükmün açıklanmasının geri bırakılması” kararı sayısı ise kayıtlara, 41 bin 289 olarak geçti.
UYUŞTURUCU BATAĞI
Resmi verilere göre, 15-24 yaş grubunda uyuşturucuya başlayanların oranı 2022 yılında yüzde 69,6 olarak ölçüldü. NARKOTİK verilerine göre, 15 yaşının altında iki çocuk 2022 yılında madde bağımlılığından kaynaklı öldü.
EVLENDİRİLEN ÇOCUKLAR
TÜİK’in istatistiklerine göre, 16-17 yaşındaki 9 bin 971 çocuk 2024 yılında evlendirildi. Evlendirilen çocukların altısının 45 yaşın üstündeki erkekle, 10’unun 40 yaşın üstündeki erkekle, 65’inin 35 yaşın üstündeki erkekle, 495’inin 30 yaşın üstündeki erkekle, 8 bininin ise 25 yaşın üstündeki erkekle evlendirildiği belirtildi. AKP hükümetleri döneminde evlendirilen çocuk sayısının 760 bini aştığı öğrenildi.
AİLEDEN KOPARILMA RİSKİ
Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın verileri de ailesi yanında en temel ihtiyaçları dahi karşılanamayan ve ailesinin yanından alınma riski bulunan çocuk sayısındaki çarpıcı artışı gösterdi. Türkiye’deki ekonomik krizin boyutuna ayna tutan veriye göre, ailesi yanında bakılamadığı için Sosyal ve Ekonomik Destek Programı (SED) kapsamına alınan çocuk sayısı 2024’te 170 bin 317’ye kadar fırladı.
HAKLARDAN MAHRUMİYET
İktidarın Türkiye’yi uçuruma sürükleyen ekonomi politikası nedeniyle milyonlarca çocuk, eğitim ve sağlığa ancak sosyal yardım ile ulaşabilir hale geldi. 2024 yılında 1 milyon 146 bin 522 çocuk, eğitim yaşamını ancak sosyal yardım ile sürdürebildi. Türkiye’de 590 binden fazla çocuk ve anne ise en temel haklardan olan sağlık hakkından ancak sosyal yardım ile yararlanabildi.
ÇOCUKLARA KISKAÇ
Diyanet’in, iktidarın yönlendirmesi ve Milli Eğitim Bakanlığı başta olmak üzere işbirliği yapılan kamu kurumlarının desteği ile çocuklar ve öğrenciler üzerinde giderek artan etkisi de 2024 Yılı Faaliyet Raporu’nda paylaşıldı. Raporda, çocuk psikologlarının, “Erken yaşta dini eğitim, çocukta geri dönülemez zararlara yol açabilir” uyarılarına karşın sayıları giderek artan 4-6 yaş grubuna yönelik Kuran kurslarına ilişkin verilere de yer verildi. 2023-2024 eğitim öğretim yılında 4-6 yaş Kuran kursu sayısının 6 bin 271’e ulaştığı, 4-6 yaş Kuran kurslarında eğitim gören çocuk sayısının ise 224 bin 311’e yükseldiği aktarıldı.
∗∗∗
HER YIL DAHA FAZLA ARTIYOR
Ailesinin bakamadığı çocuk sayısı, 2012-2024 döneminde bazı yıllara göre şöyle kaydedildi:
• 2012: 37 bin 295
• 2014: 60 bin 29
• 2016: 92 bin 115
• 2018: 122 bin 489
• 2020: 129 bin 422
• 2022: 157 bin 248
• 2024: 170 bin 317