HAK-İŞ Genel Başkanı Mahmut Arslan, Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nun yapısının ve asgari ücreti belirleme kriterlerinin değişmesi gerektiğini belirterek ancak bu şekilde sağlıklı bir asgari ücretin belirlenebileceğini belirtti.
Arslan, 2026’da geçerli olacak asgari ücreti belirleme çalışmalarına ilişkin basın mensuplarının sorularını yanıtladı.
Asgari ücretin, ülkede uygulanabilecek en düşük ücret anlamına geldiğini vurgulayan Arslan, Sosyal Güvenlik Kurumu verilerine göre, Türkiye’de çalışanların yarıdan fazlasının asgari ücretle çalıştığını aktardı.
Arslan, bu durumdan rahatsızlık duyduklarını dile getirerek, bir ülkede asgari ücretle çalışan sayısının, toplam çalışanların yüzde 10’unu geçmemesi gerektiğini ifade etti.
Ülkedeki asgari ücretli sayısı yüksek olduğu için belirlenen asgari ücretin, genel ücret anlamı taşıdığını belirten Arslan, asgari ücrete yapılacak artışın sosyal yardımlar başta olmak üzere birçok kalemi etkilediğini de söyledi.
„TÜİK’İN SEPETİYLE BİZİM SEPET UYMUYOR“
Asgari ücreti, diğer kalemlerden ayıracak düzenleme yapılması çağrısında bulunan ve asgari ücretin, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verileri esas alınarak belirlenmesinin „doğru olmadığını“ savunan Arslan, şunları kaydetti:
„TÜİK’in sepetindeki mal ve hizmetlerin oranı, asgari ücretlinin tüketimindeki mal ve hizmetlerin oranından ayrı. Örneğin, bizim için gıda enflasyonu, kira, ulaşım, enerji çok önemli. Bunların TÜİK’in sepetindeki oranları çok düşük. O zaman da belirlenen asgari ücret, asgari ücretlinin gerçek ihtiyacı olan ücret olmaktan çıkıyor. Biz diyoruz ki, Asgari Ücret Tespit Komisyonunun yapısını değiştirelim, daha katılımcı olsun. Kriterler koyalım. Sadece TÜİK’in kriterleri değil. TÜİK’in sepetiyle bizim sepet uymuyor. TÜİK’in sepetindeki oranlar, asgari ücretle çalışanların ihtiyaçlarıyla orantılı değil. Bizim tüketim ağırlığımızın yüzde 50’si kira, gıdadır. Bu ve benzeri temel tüketim mallarındaki fiyatlara göre asgari ücretin belirlenmesi gerekiyor.“
Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nda kimlerin yer alması gerektiğine ilişkin Arslan, „Hükümetin burada yer almaması gerekiyor. Kim yer almalı? İşçi temsilcileri, işveren. Hükümet düzenleyici rol üstlensin ama asla komisyonda yer almasın“ dedi.
„BU KOMİSYONDAN SAĞLIKLI BİR ASGARİ ÜCRET ÇIKARAMAZSINIZ“
Arslan, TÜRK-İŞ’in, yapısı değişmediği sürece komisyona katılmama kararı aldığını hatırlatarak, işçi kesiminin olmadığı bir masada işverenler ile hükümetin belirleyeceği asgari ücretin sağlıklı olmayacağını söyledi.
Asgari Ücret Tespit Komisyonunun 12 Aralık’ta ilk toplantısını yapacağını anımsatan Arslan, „TÜRK-İŞ de ‘Yeni bir düzenleme olmazsa katılmayacağız’ diyor. HAK-İŞ zaten istese de katılamaz. O zaman işverenlerle asgari ücretin belirlenmesi adaletsiz ve haksız olur. Bir an evvel düzenlemeler yapılmalı. Bu düzenleme istikametinde komisyonun yapısı, kriterler, komisyon üyeleri değişmeli. O zaman Türkiye’ye uygun, sağlıklı bir asgari ücreti belirlemiş oluruz. Şimdi bu yapı uygun değil. Komisyon yapısı antidemokratik, kriterler subjektif. Peki buradan nasıl bir asgari ücret çıkar? Bu Asgari Ücret Tespit Komisyonundan sağlıklı bir asgari ücret çıkmaz, çıkaramazsınız“ ifadelerine yer verdi.
„Komisyon yapısının 5 işçi temsilcisi, 5 işveren temsilcisi ve bir bakanlık temsilcisi olacak şekilde düzenleneceği“ iddialarına ilişkin Arslan, yapılacak böyle bir düzenlemenin hiçbir karşılığı olmayacağını belirtti.
„KOMİSYONUN İKİ AKTÖRÜ OLMALI, İŞVEREN VE İŞÇİLER“
Arslan, Almanya’da asgari ücretin işçi ve işverenlerce belirlendiğini dile getirerek, „Bizim de temel talebimiz, Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nun iki aktörü olmalı. Biri işveren, özel sektör, buraya kamu da dahil olabilir. İkincisi de işçiler. Bu ikisinin ortak belirlediği bir hakem de başkan olabilir. Belirleyemezlerse kura usulü olabilir. Bu olmadığı sürece, hükümet yer aldığı sürece ve sayıları da böyle kaldığı sürece maalesef bir şey değişmiyor. Bir de temsil konusunda işçi konfederasyonları, üye sayısı oranında orada yer almalı. Şu anda en büyük konfederasyon yer alıyor, diğerleri yer alamıyor. İşçi konfederasyonları üye sayılarınca komisyonda yer almalı“ diye konuştu.
Talep ettikleri yasal düzenlemelerin istenmesi halinde 12 Aralık’a kadar yetiştirilebileceğini aktaran Arslan, bu konuda umutlarını kaybetmediklerini söyledi.
Asgari ücret tutarına ilişkin değerlendirmesi sorulan Arslan, şunları kaydetti: „Geçtiğimiz yıllardan başlayıp enflasyona atıfta bulunarak nerede olmalıydık, ona bakmak gerekiyor. Aile sorumlulukları da dikkate alınarak, yani tek işçi için değil, evli ve 2 çocuklu bir işçi esas alınarak asgari ücreti belirleme söz konusu olabilir. Ayrıca Türkiye ekonomisi büyüyor. Bu büyümeden asgari ücretin de pay alması gerekiyor. Büyümeden pay alırsa, enflasyon artı refah payı olursa, geçmiş kayıplar da telafi edilirse ortaya çıkacak rakam minimum ücreti belirler. Bizim belirlediğimiz ücret, minimum ücret değil maalesef geçim ücreti. Onun için bugün rakam vermekten ziyade sistemi konuşmak gerekiyor. Sistem sağlıklı işletilirse Türkiye’ye uygun asgari ücreti belirleriz.“